74 năm đã trôi qua, nhưng tầm vóc, ý nghĩa lịch sử và bài học thực tiễn của Cách mạng Tháng Tám năm 1945 vẫn còn nguyên giá trị và ngày càng tỏa sáng. Đó là một trong những trang sử vàng chói lọi nhất trong lịch sử của dân tộc ta, một dấu mốc lớn trên con đường phát triển trong suốt chiều dài mấy nghìn năm dựng nước và giữ nước của dân tộc Việt Nam.

Ngày 16-8-1945, tại Tân Trào, Đại hội Quốc dân đã họp, nhất trí cao với chủ trương Tổng khởi nghĩa của Đảng và 10 chính sách của Việt Minh; quyết định thành lập Ủy ban Giải phóng dân tộc Việt Nam tức Chính phủ lâm thời do Hồ Chí Minh làm Chủ tịch. Ngay sau Đại hội, ngày 18-8-1945, Chủ tịch Hồ Chí Minh đã gửi Thư kêu gọi Tổng khởi nghĩa, trong đó nêu rõ: “Giờ quyết định cho vận mệnh dân tộc ta đã đến. Toàn quốc đồng bào hãy đứng dậy đem sức ta mà tự giải phóng cho ta... Chúng ta không thể chậm trễ. Tiến lên! Tiến lên! Dưới lá cờ Việt Minh, đồng bào hãy dũng cảm tiến lên”.

Thực hiện lời kêu gọi của Chủ tịch Hồ Chí Minh, dưới sự lãnh đạo của Đảng, cả dân tộc ta đã nhất tề vùng dậy giành chính quyền. Cùng ngày, Xứ ủy Bắc kỳ cùng với Thành ủy thành phố Hà Nội quyết định Tổng khởi nghĩa và giành thắng lợi vào ngày 19-8-1945. Thắng lợi của cuộc Tổng khởi nghĩa ở Hà Nội đã cổ vũ, thúc đẩy mạnh mẽ các địa phương trong cả nước nổi dậy giành chính quyền. Ngày 23-8-1945, dưới sự lãnh đạo của Xứ ủy Trung kỳ và Tỉnh ủy Thừa Thiên Huế, nhân dân đã nổi dậy chiếm các công sở và triều đình Huế, buộc vua Bảo Đại phải thoái vị.

Ngày 25-8-1945, dưới sự lãnh đạo của Xứ ủy Nam bộ, hàng triệu người của thành phố Sài Gòn xuống đường tỏa ra chiếm các vị trí quan trọng, thành lập chính quyền cách mạng. Cuộc khởi nghĩa thắng lợi ở Sài Gòn tạo khí thế cho các tỉnh Nam bộ vùng lên giành chính quyền.

Thắng lợi của Cách mạng Tháng Tám là kết quả tổng hợp của nhiều nhân tố, trong đó nhờ có sự lãnh đạo sáng suốt, tài tình của Đảng ta và Chủ tịch Hồ Chí Minh trong nghệ thuật chỉ đạo, lãnh đạo cách mạng với đường lối hết sức đúng đắn. Đó còn là sự chuẩn bị chu đáo về xây dựng lực lượng cách mạng, phát huy sức mạnh đại đoàn kết toàn dân tộc cùng với dự đoán thiên tài, chính xác về thời cơ và nắm lấy thời cơ để phát động nhân dân đứng lên giành chính quyền...

Đánh giá ý nghĩa lịch sử và bài học thực tiễn của sự kiện này, Chủ tịch Hồ Chí Minh viết: “Chẳng những giai cấp lao động và nhân dân Việt Nam ta có thể tự hào, mà giai cấp lao động và những dân tộc bị áp bức nơi khác cũng có thể tự hào rằng lần này là lần đầu tiên trong lịch sử cách mạng của các dân tộc thuộc địa và nửa thuộc địa, một Đảng mới 15 tuổi đã lãnh đạo cách mạng thành công, đã nắm chính quyền toàn quốc”.

Kỷ niệm 74 năm Cách mạng Tháng Tám 1945 và Quốc khánh 2-9 trong bối cảnh toàn Đảng, toàn dân, toàn quân đang quyết tâm đưa Nghị quyết Đại hội lần thứ XII của Đảng vào cuộc sống, đẩy mạnh thực hiện Chương trình mục tiêu quốc gia xây dựng nông thôn mới, tuổi trẻ chúng ta càng hiểu rõ giá trị lịch sử, thực tiễn sâu sắc mà cách mạng Tháng Tám đã mang lại; nhận thức đầy đủ trách nhiệm của thế hệ sau trong việc vận dụng và phát triển những bài học kinh nghiệm quý giá, nhưng tư tưởng mang tầm thời đại của cách mạng Tháng Tám vào công cuộc đổi mới đất nước.

VĨNH SƠN tổng hợp