Năm 2021, Trường Đại học Tiền Giang tiếp tục có 4 đề tài tham gia Giải thưởng Sinh viên Nghiên cứu khoa học – Euréka, gồm: Nghiên cứu quy trình chế biến trà thảo mộc túi lọc và bột sấy phun giàu hợp chất polyphenol từ cây rau càng cua (Peperomia pellucida L.); Thiết lập quy trình trích ly hợp chất polyphenol từ vỏ chuối (Musa spp.); Vật liệu xanh từ nhà máy nhiệt điện; Phân lập, tuyển chọn vi khuẩn phân giải cellulose từ hệ tiêu hóa của côn trùng và bã thực vật hoai mục để ứng dụng vào ủ phân hữu cơ vi sinh vỏ quả sầu riêng.

Giải thưởng Sinh viên nghiên cứu khoa học - Euréka do Thành đoàn TPHCM phối hợp cùng với Đại học Quốc gia TPHCM tổ chức là giải thưởng danh giá dành cho sinh viên đam mê nghiên cứu khoa học trên toàn quốc, góp phần đẩy mạnh phong trào nghiên cứu khoa học của sinh viên các trường đại học, cao đẳng (CĐ, ĐH). Để đảm bảo quy trình, chất lượng, số lượng đề tài tham gia, các trường đã thành lập hội đồng hoặc hội nghị khoa học để chấm và đánh giá chất lượng đề tài, xét chọn đề tài có chất lượng đạt yêu cầu giới thiệu tham gia Giải thưởng.

Năm 2021, Giải thưởng đã thu hút 132 trường đại học, cao đẳng (CĐ, ĐH), học viện đến từ 32 tỉnh thành trong cả nước với 1.251 đề tài của 5.900 sinh viên, với 2.030 giảng viên hướng dẫn. Giải thưởng được triển khai từ tháng 6/2021 đến 12/2021. Đối tượng tham gia Giải thưởng là Sinh viên hiện đang học tập tại các trường CĐ, ĐH và học viện trên toàn quốc, theo 2 hình thức: cá nhân hoặc nhóm (mỗi nhóm không quá 5 sinh viên), mỗi cá nhân hoặc nhóm có thể đăng ký tham gia 1 hoặc nhiều công trình.

Giải thưởng năm nay có tổng cộng 12 lĩnh vực, bao gồm: Công nghệ hóa, dược; Công nghệ sinh - y sinh; Công nghệ thông tin; Công nghệ thực phẩm; Giáo dục; Kinh tế; Kỹ thuật; Nông Lâm Ngư nghiệp; Pháp lý; Quy hoạch, Kiến trúc và Xây dựng; Tài nguyên và Môi trường, Xã hội và Nhân văn. Ở mỗi lĩnh vực dự thi, mỗi trường được giới thiệu tối đa 10 đề tài nghiên cứu khoa học tham gia Giải thưởng. Riêng đối với các trường đã tham gia Giải thưởng năm 2020 và có đề tài đạt giải Nhất được đăng ký thêm 3 đề tài, trường có đề tài đạt giải Nhì được đăng ký thêm 2 đề tài, trường có đề tài đạt giải Ba được đăng ký thêm 1 đề tài.

Tại vòng bán kết (từ ngày 15/10/2021 đến 30/10/2021), Ban Tổ chức Giải thưởng thành lập hội đồng khoa học theo từng chuyên ngành và lĩnh vực, mỗi lĩnh vực sẽ tổ chức vòng bán kết theo hình thức trực tuyến. Sau đó hội đồng giám khảo sẽ xét chọn các đề tài vào vòng chung kết. Tổ chức thi bình chọn poster yêu thích nhất tại vòng bán kết qua hình thức bình chọn trực tuyến để lan tỏa kết quả nghiên cứu đến cộng đồng.

Vòng chung kết và Lễ tổng kết trao Giải thưởng (từ ngày 1/11 đến 30/11/2021): được tổ chức với nhiều hoạt động nhằm tạo tính giao lưu, kết nối thí sinh; cụ thể, thí sinh sẽ được ăn, ở, sinh hoạt tập trung trong 3 ngày và tham gia nhiều hoạt động của Giải thưởng như: Thuyết trình đề tài trước hội đồng khoa học; giao lưu với sinh viên các trường ĐH, CĐ và học viện; tham quan các công trình trọng điểm của TPHCM; tham quan các di tích lịch sử của thành phố; tham gia Hội trại Sinh viên nghiên cứu khoa học - Euréka.

Sau Lễ tổng kết và trao Giải thưởng, Trung tâm Phát triển khoa học và công nghệ Trẻ hỗ trợ tác giả đề tài: thông tin về việc đăng ký bản quyền sở hữu trí tuệ; giới thiệu những đề tài có thành tích và khả năng ứng dụng cao cho các cơ quan, doanh nghiệp để triển khai ứng dụng; giới thiệu đăng ký tham gia chương trình Vườn ươm Sáng tạo khoa học và công nghệ Trẻ; giới thiệu tham gia các hội thi, giải thưởng sáng tạo khoa học kỹ thuật.

Ban Tổ chức và đại diện hội đồng khoa học họp xem xét từ các đề tài đạt giải nhất của tất các các lĩnh vực, chọn ra 1 đề tài có chất lượng và có điểm số cao nhất (yêu cầu đạt từ 95 điểm trở lên) để trao giải đặc biệt, trị giá 20 triệu đồng/giải + Bằng khen của Bộ Khoa học và Công nghệ, Huy hiệu Tuổi trẻ sáng tạo. Riêng mỗi lĩnh vực dự thi sẽ có cơ cấu và mức giải thưởng là: 1 Giải Nhất: 10 triệu đồng/giải, Bằng khen Bộ Khoa học và Công nghệ, Huy hiệu Tuổi trẻ sáng tạo; 1 Giải Nhì: 5 triệu đồng/giải, Bằng khen Thành đoàn TPHCM; 1 Giải Ba: 3 triệu đồng/giải, Bằng khen Thành đoàn TPHCM. Các giải khuyến khích: 2 triệu đồng/giải, Bằng khen Thành đoàn TPHCM. Tất cả tác giả các công trình nghiên cứu khoa học tham gia Giải thưởng sẽ được cấp Giấy chứng nhận tham dự Giải thưởng Sinh viên nghiên cứu khoa học - Euréka lần thứ 23 năm 2021.

Ban tổ chức Giải thưởng sinh viên nghiên cứu khoa học Euréka đã trao giải nhất cho đề tài “Chọn tạo dòng lúa than thơm bằng phương pháp hồi giao kết hợp chỉ thị phân tử” của nhóm sinh viên Nguyễn Minh Thông (Lớp ĐH Khoa học cây trồng 16) và Trần Phan Ngọc Tú (Lớp ĐH Công nghệ Sinh học 16) do TS. Lê Hữu Hải và ThS. Nguyễn Thị Mai Hạnh hướng dẫn

Ban tổ chức Giải thưởng sinh viên nghiên cứu khoa học Euréka đã trao giải nhì cho đề tài“Xây dựng quy trình chế biến trà thảo mộc tía tô” của nhóm sinh viên Nguyễn Duy Khánh (Lớp ĐH Công nghệ thực phẩm 16) và Nguyễn Thị Ngọc Thắm (Lớp ĐH Công nghệ Sinh học 17) do TS. Trương Quốc Tất hướng dẫn.

Trước đó, vào năm 2020, Trường Đại học Tiền Giang có 02 đề tài của sinh viên thuộc lĩnh vực công nghệ thực phẩm và nông - lâm - ngư nghiệp xuất sắc vào vòng Chung kết. Kết quả, Ban Tổ chức đã trao giải Nhất cho Đề tài “Chọn tạo dòng lúa than thơm bằng phương pháp hồi giao kết hợp chỉ thị phân tử” của nhóm sinh viên Nguyễn Minh Thông (lớp Đại học Khoa học cây trồng 16) và Trần Phan Ngọc Tú (lớp Đại học Công nghệ Sinh học 16) do TS. Lê Hữu Hải và ThS. Nguyễn Thị Mai Hạnh hướng dẫn; giải Nhì được trao cho Đề tài “Xây dựng quy trình chế biến trà thảo mộc tía tô” của nhóm sinh viên Nguyễn Duy Khánh (lớp Đại học Công nghệ thực phẩm 16) và Nguyễn Thị Ngọc Thắm (lớp Đại học Công nghệ Sinh học 17) do TS. Nguyễn Quốc Tất hướng dẫn.

Thông tin về 4 đề tài tham gia Giải thưởng Sinh viên Nghiên cứu khoa học – Euréka năm 2021 của Trường ĐH Tiền Giang:

1. Công nghệ chế biến thực phẩm - đồ uống: “Nghiên cứu quy trình chế biến trà thảo mộc túi lọc và bột sấy phun giàu hợp chất polyphenol từ cây rau càng cua (Peperomia pellucida L.)” của nhóm tác giả Nguyễn Thị Phương Trang, Nguyễn Thị Ngọc Thắm, Ngành Đại học Công nghệ Sinh học 17 (TS. Nguyễn Quốc Tất hướng dẫn). Theo đó, cây rau càng cua (Peperomia pellucida L.) thu trong các vườn thanh long ở huyện Chợ Gạo, tỉnh Tiền Giang lúc ra hoa hoàn toàn được sấy khô ở 70℃ đến đạt độ ẩm ≤10% và được phối trộn với trà xanh, cỏ ngọt, lá dứa theo tỷ lệ 60 : 25 : 10 : 5 (%) cho sản phẩm trà túi lọc có điểm cảm quan tốt với 16,83 điểm (loại khá), chứa 10,71 (mgGAE/g DM) và khử 65,55% gốc tự do DPPH. Đồng thời, bột sấy phun từ dịch trích thu được ở điều kiện tối ưu bằng nước (tỷ lệ bột cây rau càng cua/dung môi 1/51,11 w/v ở 66,89°C trong 122,73 phút) rất mịn, tơi, dễ hòa tan, dịch pha loãng bột rau càng cua đạt 16,17 điểm cảm quan (loại khá), chứa 7,68 (mgGAE/g DM). Cả 2 sản phẩm đều đạt các tiêu chuẩn chất lượng theo TCVN.

2. Công nghệ Sinh học: “Thiết lập quy trình trích ly hợp chất polyphenol từ vỏ chuối (Musa spp.)” của tác giả Nguyễn Thị Ngọc Thắm, Ngành Đại học Công nghệ Sinh học 17 (TS. Nguyễn Quốc Tất hướng dẫn). Theo đó, từ vỏ của 4 giống chuối (chuối cau, chuối già, chuối xiêm và chuối sáp) ở 3 độ chín (I, III và IV theo thang màu 8 độ chín của vỏ chuối) nghiên cứu đã xác định vỏ chuối già (Musa acuminata) ở độ chín III – vỏ màu xanh ngả vàng là nguyên liệu phù hợp để trích ly hợp chất polyphenol (TPP). Điều kiện trích ly hợp chất TPP từ vỏ chuối già bằng ethanol đã được xác định bằng phương pháp bề mặt đáp ứng RSM (Response surface methodology) theo mô hình Box-Behnken với kết quả là tỷ lệ bột vỏ chuối già/dung môi ethanol 1/60,30 (w/v); nồng độ ethanol 60,51%, nhiệt độ 60,30℃ và thời gian 92,12 (phút). Khi đó dịch trích chứa đa dạng các hợp chất tự nhiên có hoạt tính sinh học với 21,24 (mgGAE/g DM) và khử 92,14% gốc tự do DPPH.

3. Xây dựng: “Vật liệu xanh từ nhà máy nhiệt điện” của tác giả  Bùi Ngọc Long, ngành Kỹ thuật Xây dựng Dân dụng và Công nghiệp 17 (TS. Cao Nguyên Thi hướng dẫn). Theo đó, nghiên cứu này sử dụng tro bay làm nguyên liệu thay thế xi măng Portland truyền thống để xác định cường độ chịu nén, chịu uốn của vữa geopolymer qua ảnh hưởng của các tỉ lệ SiO2/Na2O, tỷ lệ SiO2/Al2O3, tỉ lệ H2O/tro bay và ảnh hưởng của thời gian dưỡng hộ ảnh hưởng đến cường độ của vữa geopolymer, đồng thời đề xuất được các cấp phối tối ưu để sản phẩm đạt cường độ cao nhất.

4. Nông nghiệp: “Phân lập, tuyển chọn vi khuẩn phân giải cellulose từ hệ tiêu hóa của côn trùng và bã thực vật hoai mục để ứng dụng vào ủ phân hữu cơ vi sinh vỏ quả sầu riêng” của nhóm tác giả Võ Thị Thu Ngân và Nguyễn Thị Huỳnh Như, Ngành Đại học Công nghệ Sinh học 17 (TS. Nguyễn Quốc Tất hướng dẫn). Theo đó, Từ ruột sùng đất và mối cùng với bã mía và vỏ sầu riêng ủ, chín mươi dòng vi khuẩn có khả năng phân giải cellulose đã được phân lập. Có 68/90 dòng có khả năng sinh cellulase ngoại bào làm phân giải CMC tạo những vòng halo với ΔD dao động 11,73 - 44 mm sau 48 giờ ủ. Mười ba dòng có hoạt tính endoglucanase tốt nhất đã phân giải tốt bột vỏ sầu riêng với phần trăm cơ chất hao hụt sau 10 ngày nuôi lắc dao động 31,25 - 61,29%. Năm dòng tiềm năng nhất được định danh lần lượt là B. velezensis SR14.1, B. subtilis CM2.1, B. subtilis BM14.1, B. subtilis BM14.4 và B. velezensis BM7.7.  Từ các kết quả cho thấy tiềm năng sử dụng các dòng vi khuẩn bản địa để sản xuất chế phẩm vi sinh dùng vào quá trình sản xuất phân hữu cơ từ phụ phẩm vỏ sầu riêng.

 Xuất phát từ Chương trình Euréka tài trợ cho các nhà nghiên cứu trẻ thuộc Quỹ học bổng “Vì ngày mai phát triển”, từ năm 1998, Thành Đoàn Thành phố Hồ Chí Minh đã phối hợp với Đại học Quốc gia Thành phố Hồ Chí Minh tổ chức “Giải thưởng Sinh viên nghiên cứu khoa học Euréka”. Trải qua 23 năm, giải thưởng đã thu hút sự tham gia của hơn 20.000 sinh viên, nhóm sinh viên đến từ các trường đại học, cao đẳng, học viện trên toàn quốc với gần 10.000 đề tài nghiên cứu khoa học, trở thành giải thưởng khoa học uy tín và là sân chơi khoa học bổ ích cho sinh viên trong cả nước. Giải thưởng đã khẳng định sức ảnh hưởng và sự lan tỏa của giải thưởng sẽ là tiền đề để mở rộng giải thưởng ra quốc tế.

 VĨNH SƠN tổng hợp